Dit artikel heeft betrekking op de richtlijnen voor afmetingen die worden vastgesteld door grote toernooiorganisaties. Naast afmetingen zijn veel meer richtlijnen vastgesteld, zoals materiaal, kleur, etc. Persoonlijke voorkeuren en afmetingen voor thuisgebruik, oefenpartijen etc. kunnen (sterk) afwijken van deze richtlijnen.
Schaken is sterk afhankelijk van het juiste materiaal. Een belangrijk onderdeel hiervan is de grootte van het schaakspel dat je kiest. Of je nu een recreatieve speler bent of een ambitieuze grootmeester, het begrijpen van de afmetingen van je schaakbord en stukken is essentieel voor een comfortabele en competitieve partij. In deze uitgebreide gids bekijken we wat de standaardafmetingen van een schaakbord zijn en bespreken we de specifieke afmetingen die vereist zijn voor toernooien volgens de regels van FIDE.

De afmetingen van schaakstukken in toernooien
Het handboek van de FIDE begint met de schaakstukken. De aanbevolen afmetingen van de stukken zijn als volgt:
Koning – 95 mm
Koningin – 8.5 mm
Loper – 7 mm
Paard – 6 mm
Toren – 5.5 mm
Pion – 5 mm
Bovenstaande afmetingen mogen tot 10% afwijken, maar de volgorde moet altijd gehandhaafd worden (koning groter dan koningin, koningin groter dan loper, etc…)
Om voldoende stabiliteit te garanderen, moet volgens de FIDE de diameter van de voet van elk stuk tussen de 40 en 50% van de hoogte zijn. De diameter van de voet van een koning van 9,5 cm moet dus 38 mm tot 47,5 mm.
Bij het kiezen van schaakstukken begin je met de afmetingen van de stukken, waarbij de grootte van de koning (koningshoogte) vaak als maatstaf wordt genomen. Voor grote toernooien varieert de hoogte van de koning meestal tussen 8,51 cm en 11,43 cm. De standaardmaat voor de koning in grote FIDE- en USCF-toernooien is 9,53 cm. Voor kleinere toernooien, oefenpartijen of recreatief spel kan de koning een hoogte hebben vanaf 6,35 cm.

“The size of the pieces should be proportionate to their height and form; other elements such as stability, aesthetic considerations etc., may also be taken into account. The weight of the pieces should be suitable for comfortable moving and stability. Recommended height of the pieces is as follows:
King – 9.5 cm
Queen – 8.5 cm
Bishop – 7 cm
Knight – 6 cm
Rook – 5.5 cm
Pawn – 5 cm
The diameter of the piece’s base should measure 40-50% of its height. These dimensions may differ up to 10% from the above recommendation, but the order (e.g. King is higher than Queen etc.) must be kept.”
FIDE (2017) p.2 – https://www.fide.com/FIDE/handbook/Standards_of_Chess_Equipment_and_tournament_venue.pdf
Bij grote toernooien worden vaak dubbel of zelfs driedubbel verzwaarde stukken gebruikt, die extra gewicht en stabiliteit bieden. Voor snelschaak (zoals tiebreaks in standaardtoernooien) worden echter lichtere stukken gebruikt, die wendbaarder zijn, maar nog steeds voldoende gewicht hebben voor stabiliteit.
FIDE-regels
FIDE-goedgekeurde borden moeten vakjes hebben van 50 mm tot 60 mm aan elke zijde. De totale afmetingen van een FIDE-conform bord variëren doorgaans van 54 cm tot 60 cm.
Het naleven van deze regels zorgt ervoor dat toernooispelers gewend zijn aan de specifieke schaakbordafmetingen en stukformaten die door deze organisaties worden vereist.
Kies de juiste maat schaakstukken voor je schaakbord
Het is essentieel dat het schaakbord goed past bij de grootte van de stukken. Als de stukken te groot zijn in verhouding tot het bord, oogt het geheel rommelig. Daarnaast is de kans groter dat een stuk omvalt tijdens het verplaatsen van een ander stuk. Als het schaakbord te groot is in verhouding tot de stukken, lijkt de koning misschien nog goed te passen, maar zullen de kleinere pionnen er nietig uitzien op de te grote vakjes.
Meer weten over de bepalingen van de FIDE? Lees hier het handboek.